Average Total Assets

ညီေလးတုိ႔ေရ

ညီေလးတုိ႔တြက္ထားတဲ့ ratio ေတြကုိ ျပန္စစ္ၾကည့္တဲ့အခါ Total Asset Turnover Ratio တြက္တဲ့အခါသုံးတဲ့ Average Total Assets ေတြ မွားေနတာကုိ ေတြ႔ရတယ္။

asset turnover (or) sales-to-assets ratio ဟာ ကုမၸဏီရဲ့ assets ေတြကုိ ဘယ္ေလာက္ ခက္ခက္ခဲခဲ အသုံးခ်ေနသလဲဆုိတာကုိ ျပသတယ္။

Asset Turnover Ratio = Sales / Average total assets


ဥပမာ - Asset Turnover Ratio = 1.10 ဆုိရင္ assets တစ္ေဒၚလာတုိင္းမွာ အေရာင္း $1.10 ထုတ္လုပ္တယ္ေပါ့။

assets ဟာ တစ္ႏွစ္တာအတြင္းမွာ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ျဖစ္တန္ေခ်မ်ားတာေၾကာင့္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ့ အစ နဲ႔ အဆုံးက average of assets ကုိသုံးတယ္ဆုိတာ သတိျပဳပါ။

အဲဒါ Efficiency Ratios ေတြအေၾကာင္းေျပာတုန္းက ေျပာၿပီးခဲ့ၿပီးသားကုိ ျပန္ေျပာျပတာေနာ္။

အဲဒီေတာ့ မွတ္ရလြယ္ေအာင္ Average Total Assets ကုိ ႏွစ္ (၂) ႏွစ္အတြင္းက စုစုေပါင္း assets ေတြရဲ့ ပ်မ္းမွ်ပမာဏအျဖစ္ တြက္ခ်က္တယ္လုိ႔ပဲ မွတ္ၾကပါစို႔။

Total assets (current year) + Total assets (previous year) ÷ 2.

Cost of Revenue, Cost of Sales, Cost of Goods Sold (COGS)

ညီေလးတုိ႔ေရ

Cost of goods sold (COGS) ဆုိတာ ကုန္ပစၥည္းတစ္ခုကို ထုတ္လုပ္ဖုိ႔၊ ဖန္တီးဖုိ႔ ဒါမွမဟုတ္ ေရာင္းခ်ဖုိ႔ အလုိ႔ငွာ ကုမၸဏီတစ္ခုက ကုန္က်တဲ့ စရိတ္ပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒီမွာ ကုန္ၾကမ္းဝယ္ယူတဲ့ ေစ်းႏႈန္းေတြပါသလုိ အဲဒီကုန္ၾကမ္းကုိ ကုန္ေခ်ာျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲရတဲ့ ကုန္က်စရိတ္ေတြလည္း ပါဝင္တယ္။ Cost of goods sold (COGS) ကုိ cost of revenue (ဒါမွမဟုတ္) cost of sales လုိ႔လည္း သိၾကတယ္။

အခ်ိဳ႔ေသာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြ အလြန္အမင္း ေအာင္ျမင္ၾကတဲ့ အေၾကာင္းျခင္းရာေတြအနက္က တစ္ခုကေတာ့ သူတုိ႔ဟာ profits နဲ႔ cost of goods sold ၾကားက တိက်တဲ့ ဆက္ႏြယ္ေနမႈကုိ သိၾကလုိ႔ပဲျဖစ္တယ္။

Gross Profit

ညီေလးတုိ႔ေရ

gross profit ဆုိတာ revenue ကုိ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ကုန္က်စရိတ္ ႏုတ္လုိက္ၿပီးတဲ့ စုစုေပါင္း revenue ပဲ။

sales ထဲက cost of goods sold ကုိ ႏုတ္ထားတာေပါ့။

လစာတုိ႔၊ ဝင္ေငြခြန္တုိ႔၊ မီးတာခတုိ႔၊ ေရခတုိ႔၊ ႐ုံးခန္းခတုိ႔ စတဲ့ တစ္ျခားကုန္က်စားရိတ္ေတြ မေပးဖူးဆုိရင္ gross profit ဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုက ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ေငြဝင္ေအာင္ရွာႏုိင္တယ္ဆိုတာ ေျပာတာပဲ။

Total Revenue - Cost of Goods Sold (COGS) = Gross Profit

Gorss Profit Margin

ညီေလးတုိ႔ေရ

gross profit margin ဆုိတာ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာ ကုမၸဏီရဲ့ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ျဖန္႔ျဖဴးမႈ efficiency အတုိင္းအတာတစ္ခုျဖစ္တယ္။ gross profit ဟာ ေရာင္းခ်ၿပီးတဲ့ ကုန္စည္ရဲ့ ကုန္က်စားရိတ္ ႏုတ္အၿပီး က်န္တဲ့ အေရာင္းရဲ့ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေျပာျပတယ္။

သူ႔ၿပိဳင္ဖက္ကုမၸဏီထက္ gross profit margin ပုိျမင့္မားတဲ့ ကုမၸဏီဟာ ပုိၿပီး ထိေရာက္မႈရွိတာေပါ့။ ရင္ႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြဟာ ၿပိဳင္ဖက္ေတြထက္ efficiency ratings ပုိျမင့္မားတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ေပးဖုိ႔ ရည္သန္ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ overhead costs ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသေရြ႔ အဲဒီစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ သင့္ေတာ္တဲ့ အျမတ္ကုိ ထုတ္လုပ္ႏုိင္စြမ္း ရွိႏုိင္ေလာက္လုိ႔ပဲ။ (overhead ဆုိတာ rent, utilities စတာေတြကုိ ရည္ညႊန္းတယ္)

Gross Profit Margin = Gross Profit ÷ Total Revenue

Effective Annual Interest Rate

ညီေလးတုိ႔ေရ

effective annual interest rate: Interest rate that is annualized using compound interest.

ဒါေၾကာင့္ effective annual interest rate ကုိ annually compounded rate လုိ႔လည္း ေခၚတယ္။

annual percentage rate(APR): Interest rate that is annualized using simple interest. compound interest ရဲ့ သက္ေရာက္မႈကုိ အသိအမွတ္မျပဳဘူး။

effective annual rate ဆုိတာ ရင္ႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့ ဘ႑ာေငြဟာ တစ္ႏွစ္ပတ္လည္မွာ ႀကီးပြားလာမယ့္ ႏႈန္းပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒါဟာ တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ကာလအပုိင္းအျခားေတြရဲ့ အေရအတြက္ အတြက္ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ကာလအပုိင္းအျခားမွာ အတုိးရဲ့ႏႈန္းထားနဲ႔ ညီမွ်တယ္။

Inflation & the Time Value of Money

ညီေလးတုိ႔ေရ

ကုန္စည္နဲ႔ ဝန္ေဆာင္မႈေတြရဲ့ ေစ်းႏႈန္းေတြဟာ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေျပာင္းလဲေနတယ္။ အလုံးစုံ အေထြေထြ ေစ်းႏႈန္းမွာျမင့္တက္လာမႈကုိ inflation လုိ႔ေခၚတယ္။

စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြဟာ ေစ်းႏႈန္းရဲ့ ေယဘူယ် level ကုိ ေျခရာေကာက္ဖုိ႔ price indexes အမ်ိဳးမ်ိဳးသုံးၾကတယ္။ Consumer Price Index, CPI ကေတာ့ လူသိအမ်ားဆုံးေပါ့။

တစ္ခ်ိဳ႔ႏုိင္ငံအနည္းငယ္မွာေတာ့ ေစ်းႏႈန္းထုိးက်တဲ့ deflation ကုိေတာင္ ေတြ႔ႀကံဳေနၾကတာမ်ိဳးလည္း ရွိျပန္တယ္။

Current or Normal Dollars vs Constant or Real Dollars

Current or Normal Dollars ဟာ အဲဒီေန႔ရဲ့ ေဒၚလာ (အစစ္အမွန္) အေရအတြက္ကုိညႊန္းၿပီး Constant or Real Dollars က Purchasing Power ရဲ့ ပမာဏကုိ ညြန္းတယ္။

Nominal Interest Rate

ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့ ေငြရဲ့ တုိးပြားတဲ့ ႏႈန္းေပါ့။

ဘဏ္မွာပုိက္ဆံအပ္ထားၿပီး အဲဒီႏွစ္အတြက္ Nominal Interest Rate ၆ % ရတယ္ဆုိပါစုိ႔။ အဲဒီႏွစ္မွာ Inflation rate ကလည္း ၆% ဆုိ ဘာအျမတ္အစြန္းမွ မရွိဘူး။ ဒီဥပမာမွာ Nominal Interest Rate က ၆ %၊ ဒါေပမယ့္ Real Interest Rate က သုညပဲ။

Real Interest Rate

ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈတစ္ခုရဲ့ Purchasing Power တုိးတက္တဲ့ ႏႈန္းေပါ့။ အၾကမ္းအားျဖင့္ လူပိန္းေျပာေျပာရရင္ ဘဏ္မွာပုိက္ဆံအပ္ထားၿပီး အဲဒီႏွစ္အတြက္ Nominal Interest Rate ၆ % ရတယ္ဆုိပါစုိ႔။ အဲဒီႏွစ္မွာ Inflation rate က ၂% ဆုိရင္ Real Interest Rate က ၄% လုိ႔ ဆုိၾကပါေတာ့။ အတိအက်ေတာ့ အဲသလုိမဟုတ္ဘူး။ ဒါက နားလည္လြယ္ေအာင္ သေဘာတရားေျပာတာ။

real interest rate ≈ nominal interest rate - inflation rate

Current Dollar Cash Flows must be discounted by Nominal Interest Rate; Real Dollar Cash Flow must be discounted by Real Interest Rate

Level Cash Flows: Perpetuities & Annuities

ညီေလးတုိ႔ေရ

သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ကာလ အတုိင္းအတာတစ္ခု အတြင္းမွာ ညီတူညီမွ် ပမာဏကုိ လစဥ္ ေပးေခ်သြားရတာမ်ိဳးကုိ annuity လုိ႔ေခၚတယ္။ ဥပမာ - ႏွစ္သုံးဆယ္ ေခ်းေငြဆုိရင္ ညီတူညီမွ် ပမာဏ ေပးဆပ္ေငြေပါင္း ၃၆၀ ေပါ့။ ၄ ႏွစ္ေခ်းေငြဆုိ ၄၈ ႀကိမ္ေပါ့။

အဲ အခ်ိန္အပုိင္းအျခား ကန္႔သတ္ခ်က္မရွိဘဲ ထာဝရေပးဆပ္ေနတာမ်ိဳးကုိ perpetuity လုိ႔ ေခၚတယ္။

annuity factor = Present Value of a $1 annuity

Annuity is equivalent to the different between an immediate and a delayed perpetuity.

Perpetuity နဲ႔ annuity ပုံေသနည္းေတြက ပထမဦးဆုံး ေပးေခ်မႈကုိ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုရဲ့ အဆုံး (ႏွစ္ကုန္)မွာ ျဖစ္ေပၚတယ္လုိ႔ ယူဆတယ္။

အဲ မၾကာခဏဆုိသလုိ ေငြေပးေခ်မႈကုိ ခ်က္ခ်င္းစတင္တာေတြရွိတယ္။ အဲသလုိ ခ်က္ခ်င္းစတဲ့ Level Stream of Cash Flow ကုိ annuity due လုိ႔ေခၚတယ္။

Future Value & Present Value

ညီေလးတုိ႔ေရ

Future Value

ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈတစ္ခုဟာ အတုိးရရွိၿပီးတဲ့ေနာက္ ႀကီးထြားလာမယ့္ ပမာဏေပါ့။

Present Value

အနာဂတ္ကာလမွာရွိမယ့္ cash flow ရဲ့ ဒီကေန႔တန္ဖိုးေပါ့။

Present Value ကုိ တြက္ခ်က္တဲ့ တြက္နည္းကုိ discounted cash-flow (DCF) calculation လုိ႔ ေခၚသကြ။ Discounted Cash Flow ဆိုတာ အနာဂတ္မွာရွိမယ့္ Cash Flow ရဲ့ Present Value ရဲ့ အေခၚအေဝၚတစ္မ်ိဳးပါပဲ။ Present Value ကုိတြက္ခ်က္ရာမွာ သုံးတဲ့ အတုိးႏႈန္း (r) ကုိ discount rate ေခၚသဗ်ာ။ ေနာင္ႏွစ္ (t) မွာရမယ့္ $1 ရဲ့ Present Value, 1 / (1+r)t ကုိ discount factor လုိ႔ေခၚတယ္။

present value ကုိ တြက္တဲ့အခါ အၿမဲတမ္း compound interest ကုိသုံးတယ္။

Market Value Added & EVA

ညီေလးတုိ႔ေရ

market value added

ကုမၸဏီရဲ့ equity ရဲ့ market value နဲ႔ book value တုိ႔ရဲ့ အခ်ိဳးဟာ shareholders ေတြ ထည့္ဝင္ခဲ့တဲ့ ေငြထက္ သူတုိ႔ရဲ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ

မႈ တန္ဖုိးဟာ ဘယ္ေလာက္ သာလြန္ေနသလဲဆုိတာကုိ ညြန္ျပတယ္။

equity ေတြရဲ့ book value ဟာ shareholders ေတြဆီက ထည့္ဝင္လာတဲ့ (ဒါမွမဟုတ္) သူတုိ႔ကုိယ္စား ထိန္းသိမ္း ျပန္လည္ျမွဳပ္ႏွံလုိက္တဲ့ စုစုေပါင္းပမာဏနဲ႔ ညီမွ်တယ္။

market value က book value ထက္ျမင့္မားတာကုိ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြႀကိဳက္တယ္။

ကုမၸဏီရဲ့ equity ေတြရဲ့ market value နဲ႔ book value ၾကားက ျခားနားခ်က္ကုိ market value added လုိ႔ ေခၚတယ္။

အဲဒီအရာဟာ ကုမၸဏီ ထပ္ေပါင္းလုိက္တဲ့ တန္ဖိုးရဲ့ ေဒၚလာအေရအတြက္ကို တုိင္းတာတယ္။

residual income/ economic value added or EVA

Investors ေတြ လိုအပ္တဲ့ return ကုိ ရေနသလားဆုိတာကုိ သိျမင္ဖုိ႔ ကုမၸဏီရဲ့ return on assets cost of capital ကုိ မၾကာခဏ ႏႈိင္းယွဥ္တယ္။ ကုန္က်စားရိတ္အားလုံးႏုတ္အၿပီးမွာ profit ဘယ္ေလာက္ရရွိသလဲဆုိတာကုိ သိျမင္ဖုိ႔ profit ထဲကေန cost of capital ကုိ ထုတ္ယူတာဟာလည္း အသုံးဝင္တယ္။

ကုမၸဏီ (သုိ႔) ဌာနတစ္ခုခုရဲ့ အသုံးျပဳခဲ့တဲ့ cost of capital ကုိ ထုတ္ႏုတ္အၿပီး အသားတင္ profitကုိ residual income/ economic value added or EVA လုိ႔ ေခၚတယ္။

Du Pont System

ညီေလးတုိ႔ေရ

The Decomposition of performance measures into component ratios is usually called the Du Pont System

အဲဒီ နည္းလမ္းကုိ လူသိမ်ားေအာင္လုပ္ခဲ့တဲ့ ဓာတုေဗဒကုမၸဏီကုိ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ အဲသလုိေခၚတာ။

ဒီစနစ္ဟာ ကုမၸဏီရဲ့ return on assets and equity ကုိရွင္းျပရေအာင္ ratios ေတြကုိ ဆက္စပ္ဖုိ႔ အသုံးဝင္တဲ့နည္းလမ္းျဖစ္တယ္။

ပုံေသနည္းကေဖာ္ျပတာကေတာ့

Return on Equity ဟာ ကုမၸဏီရဲ့ leverage ratio, asset turnover, operating profit margin, debt burden ေတြက ေမြးဖြားလာတာျဖစ္တယ္။

Return on Assets ဟာ ကုမၸဏီရဲ့ asset turnover နဲ႔ operating profit margin တုိ႔က ေမြးဖြားလာတာျဖစ္တယ္။

Prfitability Ratios

ညီေလးတုိ႔ေရ

Shareholders ေတြက ကုမၸဏီထဲမွာ သူတုိ႔ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထား

တဲ့ တစ္ေဒၚလာတုိင္းဟာ အျမတ္အစြန္းဘယ္ေလာက္ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ဆုိတာ သိခ်င္ၾကတာေပါ့။ Profit Margin ဟာ အေရာင္းတစ္ေဒၚလာက ထုတ္လုပ္ေပးတဲ့ အျမတ္အစြန္းကုိ ေျပာျပတယ္။

Profit Margin

Profit margin = net income / sales

တကယ္လုိ႔ ကုမၸဏီေတြဟာ အေၾကြးနဲ႔ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္း ၾကားကန္ထားတယ္ဆုိရင္ အျမတ္အစြန္းကုိ debtholders နဲ႔ shareholders ေတြၾကားမွာ ခြဲျခမ္းရတယ္။

Operating profit margin = net income + interest / sales

Return on Assets (ROA)

မၾကာခဏဆုိသလုိပဲ ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ့စြမ္းေဆာင္ရည္ကုိ net income နဲ႔ total assets တုိ႔ရဲ့ အခ်ိဳးနဲ႔ တုိင္းတာတယ္။

Return on assets = (net income + interest) / average total assets

assets ဟာ မူလစားရိတ္ (depreciation ႏုတ္ၿပီး) အေျခခံေပၚမွာ တန္ဖုိးသတ္မွတ္တယ္။ High return on assets ဟာ အဲဒီ assets ကုိ ဒီေန႔ဝယ္ၿပီး High return ျပန္ရမယ္လုိ႔ အၿမဲတမ္း မဆုိလုိဘူး။ Low return ကလည္း တစ္ျခားတစ္ေနရာရာမွာ အသုံးခ်တာပုိေကာင္းတယ္လုိ႔ မဆိုလုိဘူး။ ဒါေပမယ့္ searching questions အခ်ိဳ႔ ေမးျမန္းသင့္တယ္လုိ႔ အႀကံေပးတယ္။

Return on Equity (ROE)

Profitability ရဲ့ အျခားအတုိင္းအတာတစ္ခုကေတာ့ return on the shareholders' equity ကုိ အာ႐ုံစုိက္တယ္။

Return on equity = net income / average equity

Payout Ratio

dividends ေတြအျဖစ္ ေပးလုိက္တဲ့ earnings ရဲ့ proportion ကုိ တုိင္းတာတယ္။

Payout ratio = dividends / earnings

Dividends အျဖစ္ မေပးတဲ့ earnings ကုိ ထိန္းသိမ္းထားတယ္ ဒါမွမဟုတ္ စီးပြားေရးထဲမွာ ျပန္ပ်ိဳးလုိက္တယ္။ အဲသလုိ ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံလုိက္တဲ့ earnings ရဲ့ proportion ကုိ plowback ratio လုိ႔ ေခၚတယ္။

Plowback ratio = 1 - payout ratio = (earnings - dividends) / earnings

ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း earnings ကုိ ျပန္လည္ရင္ႏွီးပ်ိဳးေထာင္(plowing back)လုိက္တဲ့ အပုိင္းရဲ့ ရလဒ္အျဖစ္ shareholders' equity ေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ထပ္ခါတလဲလဲ ႀကီးထြားေနသလဲဆုိတာ ျမင္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ ေအာက္က ပုံေသနည္းအတုိင္း တြက္ခ်က္ယူတယ္။

Growth in equity from plowback = plowback ratio * ROE

Efficiency Ratios

ညီေလးတုိ႔ေရ

Turnover ratio ဟာ assets တစ္ေဒၚလာတုိင္းမွာ ဘယ္ေလာက္ထုတ္လုပ္သလဲဆုိတာကုိ တုိင္းတာတယ္။ ဥပမာ assets တစ္ေဒၚလာမွာ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ sales (ဒါမွမဟုတ္) ေရာင္းခ်လုိက္တဲ့ကုန္စည္ တစ္ေဒၚလာမွာ inventory level.

Asset Turnover Ratio

asset turnover (or) sales-to-assets ratio ကုမၸဏီရဲ့ assets ေတြကုိ ဘယ္ေလာက္ ခက္ခက္ခဲခဲ အသုံးခ်ေနသလဲဆုိတာကုိ ျပသတယ္။

Asset Turnover Ratio = Sales / Average total assets

ဥပမာ - Asset Turnover Ratio = 1.10 ဆုိရင္ assets တစ္ေဒၚလာတုိင္းမွာ အေရာင္း $1.10 ထုတ္လုပ္တယ္ေပါ့။

assets ဟာ တစ္ႏွစ္တာအတြင္းမွာ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ျဖစ္တန္ေခ်မ်ားတာေၾကာင့္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ့ အစ နဲ႔ အဆုံးက average of assets ကုိသုံးတယ္ဆုိတာ သတိျပဳပါ။

တစ္ခါတစ္ရံ sales to total assets အစား၊ sales ကုိ fixed assets တုိ႔ net working capital တုိ႔ စတဲ့ သီးသန္႔ capital ေတြနဲ႔ အခ်ိဳးခ်ၿပီးေတာ့လည္း ၾကည့္တယ္။

Sales to Average Fixed Assets = Sales / Average Fixed Assets

Average Collection Period

ေဖာက္သည္က ဘယ္ေလာက္ျမန္ျမန္ ေငြေခ်တယ္ဆုိတာကုိ တုိင္းတာတယ္။ account receivable ကုိ daily sales အေနနဲ႔ ေဖာ္ျပတယ္။

Average collection period = average receivables / average daily sales

ဥပမာ - အေျဖက ၃၆.၄ ရက္ဆုိ ေဖာက္သည္ေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ့ေျပစာကုိ ၃၆ ရက္ေလာက္မွာ ေပးေခ်ၾကတယ္ေပါ့။

Inventory Turnover Ratio

Inventory Turnover Ratio = cost of goods sold / average inventory

တစ္ခါတရံ inventories က ဘယ္ႏွစ္ရက္စာ အေရာင္းကုိ ကုိယ္စားျပဳသလဲဆုိတာကုိ ၾကည့္ရွဴတယ္။

Days' sales in inventories = average inventory / (cost of goods sold/360)

ဥပမာ - အေျဖက ၄၄.၄ ရက္ဆုိရင္ ကုမၸဏီမွာ အေရာင္းကုိထိန္းထားဖုိ႔ ၄၄ ရက္စာ inventories အလုံအေလာက္ရွိတယ္ေပါ့။

Liquidity Ratio

ညီေလးတုိ႔ေရ

မင္းတုိ႔ဟာ ေဖာက္သည္ကုိ credit ထပ္တုိးေပးမယ္ (ဒါမွမဟုတ္) ကာလတုိဘဏ္ေခ်းေငြတစ္ခု လုပ္မယ္ဆုိရင္ ၊ မင္းတုိ႔ဟာ ကုမၸဏီရဲ့ leverage ထက္ပုိၿပီး စိတ္ဝင္စားေနၾကတာပဲ။ မင္းတုိ႔ဟာ အဲဒီေဖာက္သည္ဟာ မင္းကုိ ေငြျပန္ဆပ္ႏုိင္ မဆပ္ႏုိင္ သိခ်င္မွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ credit analysts ေတြနဲ႔ ဘဏ္သမားေတြဟာ liquidity နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အတုိင္းအတာ အေျမာက္အျမားကုိ ၾကည့္ရွဳၾကတာေပါ့။ Liquid assets ေတြဟာ ေငြသား(cash) အျဖစ္ သက္သက္သာသာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေျပာင္းလုိ႔ရတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ account receivable နဲ႔ inventories of finished goods ေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ အရည္ေဖ်ာ္ (ေငြသားျဖစ္ေအာင္ေျပာင္း) လြယ္တယ္။ အျခားအစြန္းတစ္ဖက္ကဆုိရင္ real estate ဟာ အရည္ေဖ်ာ္ဖုိ႔မလြယ္ကူေလာက္ဘူး။

Net Working Capital to Total Assets Ratio

Net working Capital = Current Assets - Current Liabilities

ဒါဟာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ကုမၸဏီရဲ့ ရန္ပုံေငြအလားအလာကုိ တုိင္းတာတယ္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ေတာ့ current assets က current liabilities ထက္ သာလြန္ေနေလ့ရွိတယ္။ မၾကာခဏဆုိသလုိပဲ Net working capital ကုိ proportion of total asset အျဖစ္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိတယ္။

Current Ratio

Current Ratio = current assets / current liabilities

ဥပမာ current ratio = 1.28 ဆုိရင္ current liabilities $1 တုိင္းအတြက္ current assets $1.28 ရွိတယ္ေပါ့။

current ratio မွာ ထပ္ခါတလဲလဲ ႐ုတ္ေလ်ာ့တာဟာ တစ္ခါတရံ ျပႆနာကုိ အခ်က္ျပတာပဲ။ ဥပမာ ေပးစရာရွိတဲ့ payables ေတြကုိ မေပးဘဲ အီေလးဆြဲေနရင္ current liabilities ေတြတုိးလာၿပီး current ratio က်ဆင္းလာမယ္။

Quick (or Acid-Test) Ratio

Quick Ratio = (Cash+marketable securities+receivable) / current liabilities

Cash Ratio

ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ့ အရည္အေဖ်ာ္လြယ္ဆုံး liquid assets ေတြဟာ သူဆုပ္ကုိင္ထားတဲ့ ေငြသားနဲ႔ marketable securities ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ analysts ေတြဟာ Cash Ratio ကုိလည္း ၾကည့္ၾကတယ္။

Cash Ratio = (Cash + marketable securities) / current liabilities

Income Statement

ညီေလးတုိ႔ေရ

Income Statement ဟာ ကုမၸဏီရဲ့ revenues နဲ႔ expenses ရယ္၊ အဲဒီႏွစ္ခုၾကားက ျခားနားခ်က္ (တစ္နည္း) ကုမၸဏီရဲ့ profit ေတြကုိ အက်ဥ္းခ်ဳံးေဖာ္ျပတယ္။

interest ကုိ အခြန္မေဆာင္မီဝင္ေငြ (pretax income) ထဲက ေပးတယ္ဆုိတာ မွတ္ထားပါ။

Net income ကုိ common stockholders ေတြက ပုိင္ဆုိင္တယ္။

Net income ရဲ့ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကုိ dividends အျဖစ္ေပးတယ္။

ကုမၸဏီေတြၾကားမွာ ႏႈိင္းယွဥ္ေလ့လာစီစစ္ဖုိ႔ common-size income statement ကုိ တစ္ခါတစ္ရံ တြက္ခ်က္တယ္။ ဒီကိစၥမွာ income statement ထဲက အခ်က္အလက္အားလုံးကုိ revenues ရဲ့ ရာခုိင္ႏႈန္းအေနနဲ႔ ေဖာ္ျပတယ္။

Balance Sheet

ညီေလးတုိ႔ေရ

Income Statement ဟာ အခ်ိန္အပုိင္းအျခားတစ္ခုအတြ

င္းက လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ အက်ဥ္းခ်ံဳးေဖာ္စဥ္မွာ balance sheet ကေတာ့ ေပးထားတဲ့ အခ်ိန္အခုိက္အတန္႔က ကုမၸဏီရဲ့တဒဂၤအေျခအေနကုိ ေဖာ္ျပတယ္။

Current Assets

စာရင္းကုိင္တစ္ေယာက္ဟာ နီးကပ္တဲ့အနာဂတ္မွာ ေငြေၾကးအျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ျဖစ္တန္ေခ်မ်ားတဲ့ assets ေတြကုိ ပထမဦးဆုံး စာရင္းသြင္းတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ေငြေၾကး(cash) ကုိယ္တုိင္ရယ္၊ short-term securities, receivables ( ေဖာက္သည္ေတြက မေပးေခ်ေသးတဲ့ ေျပစာေတြ)၊ raw materials, work in process, and finished goods ေတြရဲ့ inventories ေတြ ပါဝင္တယ္။ ဒီ assets ေတြကုိ current assets လုိ႔ သိၾကတယ္။

Long-term Assets

Assets ရဲ့ ဒုတိယ အဓိက အုပ္စုကေတာ့ buildings, land, machinery and equipment စတဲ့အရာေတြျဖစ္တဲ့ long-term assets ပဲျဖစ္တယ္။ ဒီေနရာမွာ မွတ္ထားရမွာက balance sheet ဟာ အဲဒီ asset တစ္ခုခ်င္းစီရဲ့ ေစ်းကြက္တန္ဖုိး) (market value) ကုိ မေဖာ္ျပဘူးဆုိတာပဲ။ အဲဒီအစား အဲဒီ assets ရဲ့ မူလကုန္က်စားရိတ္ကုိပဲ စာရင္းသြင္းထားတယ္။ Plant and equipment ေတြရဲ့ကိစၥမွာ depreciation အတြက္ ႏွစ္စဥ္အဖုိးအခကုိ ႏုတ္ပယ္တယ္။ (brand name ဟာ အဖုိးတန္တဲ့ assets တစ္ခုျဖစ္တယ္)

Current Liabilities

နီးကပ္တဲ့အနာဂတ္မွာ ကုမၸဏီက ေပးေခ်ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ ေျပစာေတြဟာ current liabilities ေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီထဲမွာ ေနာက္ႏွစ္အတြင္းမွာ ျပန္ေပးရမယ့္ အေၾကြးေတြ၊ payables (ကုမၸဏီက suppliers ေတြေပၚမွာ တင္ရွိေနတဲ့ ပမာဏ) ေတြ ပါဝင္တယ္။

Long-term Liabilities

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပန္မေပးဘဲထားလုိ႔ရတဲ့ ေခ်းယူထားတဲ့ပုိက္ဆံေတြဟာ long-term liabilities ျဖစ္တယ္။

ကုမၸဏီရဲ့ liabilities အားလုံးကုိ ထည့္သြင္းစဥ္းစားၿပီးတဲ့အခါ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ assets ေတြကုိ common stockholders ေတြက ပုိင္ဆုိင္တယ္။

Shareholders' equity ဆုိတာ current and long-term liabilities ကုိႏုတ္ၿပီးတဲ့ assets ရဲ့ စုစုေပါင္းတန္ဖုိးပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒါဟာ ကုမၸဏီက stockholders ေတြဆီက ျမွုဳပ္ႏွံတဲ့ဟာရယ္ + stockholders ေတြကုိယ္စား ျပန္ၿပီးျမွဳပ္ႏွံ၊ ထိန္းသိမ္းၿပီး ျပန္လည္ျမွဳပ္ႏွံတဲ့ earnings ရယ္ ေပါင္းထားတဲ့ ပမာဏနဲ႔ ညီမွ်တယ္။

common-size income statement ဟာ တစ္ခါတစ္ရံ အသုံးဝင္သလုိပဲ၊ common-size balance sheet ကုိလည္းပဲ တြက္ခ်က္ႏုိင္တယ္။ ဒီကိစၥမွာေတာ့ အခ်က္အလက္အားလုံးကုိ total assets ရဲ့ ရာခုိင္ႏႈန္းအေနနဲ႔ ေဖာ္ျပတယ္။

Leverage Ratios Share

ညီေလးတုိ႔ေရ

ကုမၸဏီတစ္ခုဟာ ေငြေခ်းယူၿပီဆုိရင္ “အတိုးေပးမယ္ တစ္ေန႔က် အရင္းျပန္ဆပ္မယ္”လုိ႔ ကတိကဝတ္ျပဳတယ္။ Profits ျမင့္တက္ရင္ debtholders က ပုံေသအတုိးကုိပဲ ဆက္ၿပီး လက္ခံယူေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ shareholders ေတြ စံရတယ္။။ အဲ Profits ထုိးက်ရင္ေတာ့ shareholders ေတြ ခံေပေတာ့။ အခ်ိန္အၾကာႀကီး အခက္အခဲေတြ႔ေနရင္ တနင့္တပုိး အေၾကြးယူထားတဲ့ ကုမၸဏီဟာ အေၾကြးဆပ္ႏုိင္ေတာ့မွာမဟုတ္

ဘူး။ ကုမၸဏီ bankrupt ျဖစ္ၿပီး shareholders ေတြ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအကုန္လုံး ဆုံးရွဳံးၾကတယ္။ အခ်ိန္ေကာင္းေတြမွာ အေၾကြးဟာ shareholders ေတြရတဲ့ returns ေတြကုိ တုိးျမွင့္ၿပီး မေကာင္းတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ေလွ်ာ့ခ်တာေၾကာင့္ .. financial leverage ကုိ ဖန္တီးဖုိ႔ အေၾကာင္းဖန္လာတယ္။ Leverage ratios က ကုမၸဏီဟာ financial leverage ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ယူထားသလဲဆုိတာ တုိင္းတာတယ္။

Debt Ratio

Financial Leverage ကုိ အမ်ားအားျဖင့္ long-term debt နဲ႔ total long-term capital တို႔ရဲ့ အခ်ိဳးျဖင့္ တုိင္းတာတယ္။

Long-term debt မွာ bonds (ဒါမွမဟုတ္) တစ္ျခားေျခးယူထားျခင္းမ်ားသာ မကဘဲ the value of long-term leases ပါ ပါဝင္သင့္တယ္။ (long-term leases ဆုိတာ ေရရွည္ ငွားရမ္းမႈ သေဘာတူညီခ်က္ပဲ .. ဒါေၾကာင့္ ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ပုံမွန္ ငွားရမ္းခပးရမယ္)။

Total long-term capital (တစ္ခါတေလ total capitalization လုိ႔လည္း ေခၚတယ္) = long-term debt + shareholders' equity

Long-term debt ratio = long-term debt / (long-term debt+equity)

(တကယ္လုိ႔ Long-term debt ratio ဟာ 0.15 ဆုိရင္ long-term capital ရဲ့ တစ္က်ပ္တုိင္းမွာ ၁၅ ျပားဟာ long-term debt ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာပဲ။)

(Debt-equity ratio = long-term debt / equity)

အဲသလုိလည္း Leverage ကုိ ေဖာ္ျပလုိ႔ရတယ္။

Times Interest Earned Ratio

Financial Leverage အတြက္ အျခားအတုိင္းအတာတစ္ခုကေတာ့ အတုိးေပးေခ်ရန္ရွိမႈကုိ earnings က cover လုပ္တဲ့ အတုိင္းအတာပမာဏပဲျဖစ္တယ္။ ဘဏ္ေတြဟာ အတုိးေပးေခ်ရမႈထက္ အမ်ားႀကီးပုိလွ်ံေနတဲ့ earnings ရွိတဲ့ ကုမၸဏီကုိပဲ ေငြေခ်းေပးဖုိ႔ ဦးစားေပးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတိုးနဲ႔ အခြန္မေပးခင္ earnings (earngings befor interests and taxes - EBIT) နဲ႔ အတုိးေပးေခ်မႈ(interest payments) တုိ႔ရဲ့ အခ်ုိဳးကုိ တြက္ခ်က္ၾကတယ္။

Time interest earned = EBIT / interest payments

Time interest earned Ratio ကုိ interest cover ratio လုိ႔လည္း ေခၚတယ္။

Cash Coverage Ratio

ထြက္ေငြ တစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွမွရွိဘူးဆိုရင္ေတာင္ ကုမၸဏီရဲ့ earnings ကုိတြက္ခ်က္တဲ့အခါ depreciation ကုိ ႏုတ္တယ္။ လည္ပတ္ေနတဲ့ယႏၱရားမွ cash flow ဟာ အတုိး(interest) ကုိ cover လုပ္တဲ့ အတုိင္းအတာပမာဏကုိ တြက္ခ်က္ရတာ ပိုစိတ္ဝင္စားဖုိ႔ေကာင္းတယ္။ ဒါကုိ Cash Coverage Ratio ျဖင့္တုိင္းတာတယ္။

Cash Coverage Ratio = (EBIT + depreciation) / interest payments

Gorss Profit Margin

The gross profit margin is a measurement of a company's manufacturing and distribution efficiency during the production process. The gross profit tells an investor the percentage of revenue / sales left after subtracting the cost of goods sold. A company that boasts a higher gross profit margin than its competitors and industry is more efficient. Investors tend to pay more for businesses that have higher efficiency ratings than their competitors, as these businesses should be able to make a decent profit as long as overhead costs are controlled (overhead refers to rent, utilities, etc.)

Gross Profit Margin : Gross Profit ÷ Total Revenue

Gross Profit

The gross profit is the total revenue subtracted by the cost of generating that revenue. In other words, gross profit is sales minus cost of goods sold. It tells you how much money a business would have made if it didn’t pay any other expenses such as salary, income taxes, office supplies, electricity, water, rent, etc.

Total Revenue - Cost of Goods Sold (COGS) = Gross Profit 

Cost of Revenue, Cost of Sales, Cost of Goods Sold (COGS)

Cost of goods sold (COGS for short) is the expense a company incurred in order to manufacture, create, or sell a product. It includes the purchase price of the raw material as well as the expenses of turning it into a product. Cost of goods sold (COGS) is also known as cost of revenue or cost of sales.

One of the reasons some investors are extremely successful is because they know the exact relationship between profits and cost of goods sold.